Een onregelmatige of uitblijvende cyclus, dit kan je er tegen doen!

Zit jij elke maand met spanning af te wachten tot je menstruatie eindelijk weer de kop op duikt? Schiet je in de stress als je een paar dagen te laat bent, terwijl je weet dat je alle voorzorgsmaatregelen hebt genomen? Of komt jouw menstruatie volledig willekeurig langs, zonder enige regelmaat?

Als je nu ja zit te knikken, is het belangrijk dat je verder leest. Want een onregelmatige menstruatie die vaker uitblijft kan fijn zijn (want: minder vaak kramp, tampons, maandverband en alles eromheen), maar goed is het niet!

In deze blog kijken we dan ook naar verlate en onregelmatige menstruaties. Wat kunnen de mogelijke oorzaken zijn, wanneer moet je naar de gynaecoloog en wat kun je zelf doen om een goede basis te leggen?

Bloody hell, samengevat:

Ongesteld zijn (niet de bloedingen die je op de pil hebt) is een indicator van je gezondheid, niet alleen je vruchtbaarheid. Wanneer je menstruatie verdwijnt, kan dat andere gezondheidsklachten opleveren.
Een korte cyclus is pas zorgelijk als het 21 dagen of lager is. Dat heet oligomenorroe. In dat geval is je ovulatie te vroeg en de vruchtbaarheid verminderd.
Een lichte menstruatie is minder dan 50 ml en geeft ook een aantal (schadelijke) indicatoren af.
Extreem bloederige menstruaties of heftige krampen kunnen ook wijzen op aandoeningen zoals endometriose. Als je menstruatie je leven verstoort, is het zaak dat je achter de echte oorzaak aangaat en die problemen aanpakt.
Naast gewoon goed voor jezelf zorgen, zijn er een aantal specifieke dingen die je kunt toepassen om je menstruatie te reguleren. Ik geef je hier een aantal tips voor.

Waarom het belangrijk is dat we menstrueren

Ongesteld zijn kan ongemakkelijk zijn, maar het is voor vrouwen eenmaal van belang. Het is een indicator van je gezondheid – niet alleen van je vruchtbaarheid.

Wie daar niet stil bij staat geniet misschien van een ongesteldheid die zelden de kop op duikt: minder bloed, minder kramp – meer feest, toch?

Helaas. Als je geen menstruatie hebt, toont dit aan dat je een hormonale disbalans hebt en er iets mis is. Je menstruatie (niet die met de pil, want dat is er geen. Dat leg ik in de Women’s Health Guide uit, is een van de belangrijkere vitale tekenen van dat je lichaam gezond is. Wanneer hij uitblijft, is dat vaak een teken dat de aansturing van de hypothalamus verstoord is.

Op lange termijn kan dit schadelijk zijn. De lage oestradiolspiegels kunnen namelijk voor botverlies zorgen.

Als je geen ongesteldheid krijgt omdat je niet ovuleert, kan dat ook problemen opleveren. Wanneer je progesteron niet omhoog schiet doordat er geen ovulatie is, wordt het slijmvlies te dik door de hoge blootstelling aan oestrogeen (oestradiol, to be specific) en dat vergroot de kans op baarmoederkanker.

Het is logisch dat als je van de pil of anticonceptie met hormonen af bent, dat die hormonale balans weer moet herstellen, en je ongesteldheid even wegblijft (1). Je hoeft je dan niet direct zorgen te maken. Is het na 6 maanden nog steeds weg, wat we anovulatie noemen, dan is er meer aan de hand.

Op dat punt is het zaak om naar een gynaecoloog gaan om de echte oorzaak te achterhalen.

Wanneer is je menstruatie te laat?

Voor sommige vrouwen komt hun menstruatie elke maand keurig op tijd, altijd op hetzelfde moment. Bij een groot deel van de vrouwen kan het iets schommelen. Je cyclus kan af en toe wat langer of korter zijn. Dus wanneer is je menstruatie officieel “te laat”?

Er is hier geen gouden regel voor, omdat ieders cyclus anders is. Soms wordt er een lijn getrokken bij een week of acht dagen, soms bij tien.

Het hangt ervan af hoe lang je cyclus normaal duurt, en of er logische verklaringen – buiten een zwangerschap om – kunnen zijn waardoor je menstruatie later is dan normaal. Daarover zo meteen meer.

Skip je een hele menstruatie? Dan is het raadzaam om een zwangerschapstest te doen, mocht dat relevant voor je zijn.

Komt je menstruatie enkele maanden lang niet terug? Dan kan er sprake zijn van amenorroe. Amenorroe is een aandoening waarbij de menstruatie van een vrouw volledig is gestopt. De afwezigheid van een menstruatie gedurende 90 dagen of langer wordt als abnormaal beschouwd, tenzij je uiteraard zwanger bent, borstvoeding geeft of door de menopauze gaat.

Wat kunnen oorzaken zijn van een sporadisch verlate menstruatie?

We zitten allemaal wel eens wat langer dan normaal te wachten op onze menstruatie. Daar liggen vaak onschuldige oorzaken aan ten grondslag, maar het kan ook een teken zijn dat er iets mis is.

Je hebt de griep of bent verkouden, of hebt een ander virus te pakken. Je immuunsysteem en cyclus hangen samen, dus dit kan voorkomen.
Er zijn steeds meer vrouwen die aangeven dat ze na de vaccinatie een verlate menstruatie hebben. Hoe dat precies zit, leg ik je uit in dit artikel.
Je bent net gestopt met hormonale anticonceptie. Het kan even duren voordat je cyclus weer een goed ritme vindt. Hier lees je meer over het Post Birth Control Syndrome.
Ook PCOS kan een oorzaak zijn, zeker wanneer het gepaard gaat met andere klachten zoals onverklaarbare gewichtstoename, acne, haaruitval, en problemen met je bloedsuikerspiegel.
Stress! Door stress raakt onze hormoonhuishouding uit balans, en zou het zomaar kunnen dat je menstruatie een paar dagen later aan komt hollen.
Een schildklieraandoening kan ook je cyclus verstoren. Gelukkig kun je je hier makkelijk op laten testen. Check daarvoor mijn blog!
Primary Ovarian Insufficiency: Deze aandoening, ook bekend onder de naam Premature Ovarian Failure, zorgt ervoor dat je menstruatie stopt. Je eierstokken werken niet meer goed, nog voordat je de menopauze ingaat. Het is geen vroegtijdige menopauze, maar een storing die ertoe leidt dat je eierstokken niet regelmatig eitjes vrijgeven. Vrouwen met POI kunnen zwanger worden, hoewel vaak met grote moeite.
Een tekort aan vitamine D, magnesium, vitamine C, zink en/of selenium kan ook de boosdoener zijn. Dit kan je hormoonaanmaak uit balans tikken.
Wanneer je bepaalde medicatie slikt kan je menstruatie onregelmatig worden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn met antidepressiva, bloeddruk medicijnen, chemotherapie, allergiemedicijnen en antipsychotica.
Gewichtsverlies door een te langdurig calorietekort kan ook een oorzaak zijn. (2)
Te hoge prolactine: wanneer je een te hoge prolactinespiegel hebt, remt in de hypothalamus de afgifte van GnRH. Hierdoor neemt de LH en FSH-productie door de hypofyse af raakt de functie van je geslachtsklieren verstoord. Je eierstokken kunnen minder gestimuleerd zijn, en uiteindelijk kan je vruchtbaarheid afnemen en je menstruatie uitblijven.

Wanneer is je menstruatie ‘abnormaal’?

Niet alleen wanneer je je menstruatie krijgt is van belang, maar ook hoe heftig of licht je ongesteldheid is.

Je zou misschien denken dat een extreem lichte menstruatie goed is, daar heb je immers het minste last van. Toch is dat niet waar.

Gemiddeld duurt je menstruatie tussen de 3 en 7 dagen, met uiteraard uitschieters. Zit je daar normaal tussen, maar ben je plotseling veel langer of veel korter ongesteld? Dan is je menstruatie niet wat het zijn moet.

Ook kan het voorkomen dat je menstruatie plots veel pijnlijker en bloediger is dan normaal, of juist veel lichter. En dan is er nog tussentijds bloeden: ook een teken dat je even in je cyclus en gezondheid moet duiken.

Wanneer verlies je te veel of te weinig bloed? Zo’n 70 tot 80 procent van al het bloed dat je verliest, verlies je doorgaans in de eerste twee dagen. Gemiddeld verlies je tussen de 30 tot 40 milliliter per menstruatie, dus twee tot drie eetlepels. Heftige menstruaties zijn tussen de 60 en 80 milliliter, ongeveer een half theekopje. Nu zit je dat waarschijnlijk niet te meten. Bij een heftige menstruatie kan het zo zijn dat je om het uur je tampon of maandverband moet verwisselen. Heb je het vermoeden dat je vele malen meer verliest of zijn het slechts een paar druppels? Dan is het raadzaam om naar de huisarts te stappen.

Je kunt het ook ‘’berekenen’’: een doorweekte gewone tampon of maandverband bevat 5 ml of 1 theelepel bloed en een volledig doorweekte tampon voor zware dagen bevat 10 ml. Een half doorweekte normale pad of tampon is gelijk aan 2,5 ml en een half doorweekte supertampon bevat 5 ml.

Hou bij hoe vaak je je maandverband of tampon verwisselt in 24 uur om te bepalen of je een zware menstruatie hebt. Als het aantal volledig doorweekte of half doorweekte maandverband of tampons in een bepaalde cyclus meer dan 16 is, dan heb je een hevige bloeding.

Via de menstruatiecup is dit gemakkelijker bij te houden en kun je precies zien hoeveel bloed je verloren bent.

Ook de kleur van je menstruatie kan soms vraagtekens oproepen. In onderstaande tabel zie je in een oogopslag wat welke kleur betekent.

Wat kunnen oorzaken zijn van een heftige of lichte menstruatie?

Een menstruatie die zwaar, donker, of klonterig is, wijst op hogere oestrogeenspiegels.
Een andere disbalans die kan bijdragen aan een zwaardere menstruatie is een slechte schildklierfunctie. Je schildklierhormonen en progesteron zijn nauw met elkaar verbonden – als je lichaam niet voldoende schildklierhormoon produceert, kunnen je progesteronspiegels ook dalen, waardoor oestrogeen dominant wordt over progesteron. Baarmoederproblemen kunnen leiden tot zware menstruatie:
Endometriose kan, zoals ik in een eerdere blog beschreef, voor heftige menstruaties zorgen
Baarmoederfibromen, ook wel vleesbomen genoemd. Vleesbomen zelf veroorzaken geen zwaardere bloedingen, maar ze hangen wel weer samen met hoog oestrogeen en laag progesteron.
Een miskraam of buitenbaarmoederlijke zwangerschap
Een koperspiraaltje kan voor heftige menstruaties zorgen
Lever-, nier- en bekkenontstekingsziekte kunnen ook een oorzaak zijn

En dan, de lichte en extreem korte menstruaties!

Meestal wordt een menstruatie van 1 tot 2 dagen gekoppeld aan lage oestrogeenlevels. Als er niet genoeg oestrogeen is om het baarmoederslijmvlies op te bouwen, krijg je onvermijdelijk een ongesteldheid die heel licht, roze van kleur is, en te kort is.

Waar komen die lage oestrogeenlevels dan vandaan?

Anovulatoire cycli, dus wanneer je niet ovuleert in een cyclus. Ovulatie is hier de sleutel – als je niet ovuleert, moet je kijken naar de redenen waarom, en dat eerst aanpakken.
Hormonale anticonceptie
Hoge niveaus van stress en dus cortisol
Overmatig sporten en niet genoeg eten
Lage DHEA-waardes

Daarnaast kan ook een ijzertekort, schildklierprobleem of tekort aan bepaalde vitamines en mineralen zorgen voor een te lichte ongesteldheid.

Denken in oplossingen

Voordat we met mogelijke oplossingen aan de haal gaan, is het belangrijk om de oorzaak van je problemen te achterhalen.

Dit zijn de belangrijkste waarden waar je je op kunt laten testen middels een bloedafname. Vraag hier altijd specifiek om, anders is de kans groot dat je niet getest wordt:

FSH
LH
Estradiol (E2)
17-OH-progesteron
Prolactine
Schildklierpaneel
Testosteron
Androstenedione
DHEA-S
Cortisol
Insuline
HgA1C of glucose

Afhankelijk van de oorzaak zijn er verschillende oplossingen. Vermoed je bijvoorbeeld dat jouw oorzaak is dat je te weinig eet en te veel beweegt, dan ligt de oplossing daar. Supplementen of andere zaken helpen alleen als je het probleem zelf ook bij de kern aanpakt: wondermiddeltjes zijn er niet. Ik benoem hier een aantal opties.

Vitex

Vitex, ook wel agnus-castus genoemd kan bij sommige mensen de regelmaat van de cyclus verbeteren (4). In onderzoeken waarin agnus-castus-extract werd vergeleken met een placebo, leidde agnus-castus tot een verbeterde cyclus bij mensen met onregelmatige menstruatie of hyperprolactinemie. Dit is belangrijk, omdat een verkorte luteale fase gelinkt wordt aan verminderde vruchtbaarheid en onregelmatige menstruatie.

Disclaimer: gebruik nooit willekeurige supplementen zonder gerichte bloedafname of professioneel advies.

Fyto-oestrogenen

Fyto-oestrogenen zijn een speciale groep fytonutriënten die van nature in de meeste plantaardige voedingsmiddelen voorkomen. De twee belangrijkste klassen zijn isoflavonen in soja en lignanen in zaden, volle granen, peulvruchten, fruit en groenten.

Over het algemeen maken fyto-oestrogenen menstruatie lichter, maar zeer hoge doses kunnen juist zwaardere menstruaties veroorzaken als ze de eisprong en progesteron onderdrukken. Daarom kan (gedeeltelijk) een veganistisch of uitsluitend plantaardig dieet voor menstruatieproblemen zorgen. (4)

Milieutoxines en xeno-oestrogenen

Sommige producten laten je haar glanzen, huid stralen, huis lekker ruiken en zijn gewoon lekker, maar tegelijkertijd zitten zo ook vol hormoonontregelaars. Ik wil je niet bang maken voor die producten, maar wel bewust.

Stoffen die je hormonen ontregelen heten endocriene disruptors, en ze verstoren het vermogen van je lichaam om de hormoonproductie en -functie goed te regelen. That’s right: dat kan een extra druppel zijn in de emmer die je menstruatie verstoort.

Je hoeft niet meteen alles in de vuilnisbak te gooien en compleet au naturel te gaan. Maar waar mogelijk kun je wel alternatieven overwegen. Dit zijn de stoffen en producten waar je naar kunt kijken:

Formaldehyde: een bekend carcinogeen en irriterend middel dat wordt aangetroffen in nagelproducten, haarverf, nepwimperlijmen en sommige shampoos. In sommige landen is het zelfs verboden.
Kunstmatige geuren hebben hormoonverstorende effecten. Ook kun je er hoofdpijn en andere klachten van krijgen. Gebruik in plaats daarvan alleen producten met natuurlijke geuren.
Lood: een bekende kankerverwekkende stof en hormoonverstoorder die wordt aangetroffen in bepaalde eyeliners, haarverf en lippenstift.
Kwik: een bekend irriterend en allergeen dat, bij ophoping van het lichaam in de loop van de tijd, de hersenen en het zenuwstelsel kan aantasten.
Parabenen (Propyl-, Isopropyl-, Butyl- en Isobutyl-): Gebruikt als conserveermiddel in veel producten.
Oxybenzone: een actief ingrediënt in chemische zonnefilters dat zich ophoopt in vetweefsel en in verband wordt gebracht met allergieën, hormoonontregeling en celbeschadiging. Ga liever voor natuurlijke mineralen of zinkproducten te gebruiken.
DEA/TEA/MEA (Ethanolamines): Gebruikt als emulgatoren en schuimmiddelen voor shampoos, zepen en meer. Het is in dierstudies in verband gebracht met kanker.
Natriumlauryl (ether)sulfaat (SLS, SLES): een voormalige industriële ontvetter die nu wordt gebruikt om zeep schuim te maken. Helaas wordt hij ook door je lichaam opgenomen.
Diethyleenglycol (of DEG): een depressivum van het centrale zenuwstelsel en een krachtig nier- en levertoxine. Soms gevonden in geuren. Glycerine en propyleenglycol zijn soms verontreinigd met DEG, wat veel voorkomende ingrediënten zijn in producten voor persoonlijke verzorging.

SLIDE naar afbeelding 3

https://www.instagram.com/p/CMtrHBYjcl2/

Ook xeno-oestrogenen zijn in allerlei producten te vinden, en blijken invloed te hebben op je oestrogeenlevels. (5) Hoe kun je de xeno-oestrogenen vermijden en hun impact verminderen? Deze tips helpen je op weg:

Vermijd eten dat in plastic is verpakt en opgewarmd moet worden (magnetronmaaltijden).
Vermijd vetrijke producten die in plastic zijn verpakt. De weekmakers lossen makkelijker op, en dan krijg jij het binnen.
Ga voor voedsel dat in glas of papier is verpakt, niet in plastic.
Eet zoveel mogelijk biologische producten
Mealprepper? Bewaar je eten in doosjes en flessen zonder BPA.
Probeer geen pesticiden in je eigen huis te gebruiken.

Hormoonbalans verbeteren

Wordt jouw menstruatie overhoop gehaald door een hormoonhuishouding die uit balans is? Dan is de oplossing voor iedereen een individuele route, die ik graag met je uitstippel. Stuur me dus gerust een berichtje en dan gaan we samen kijken naar de beste oplossingen voor jouw lichaam!

Bronnen: