Probiotica, het klinkt zo veelbelovend. Zeker in vergelijking met antibiotica – en die verzetten al heel veel goed werk. Maar wat zijn probiotica nou eigenlijk, en wat doen ze voor je?
Veel mensen komen pas in aanraking met probiotica als ze aan de antibiotica moeten. En als je dan ontdekt wat ze allemaal wel niet voor je kunnen betekenen, lijken de voordelen een bodemloze put. Want probiotica helpen je darmen, en je darmen helpen bij allerlei processen in je lijf – van je hoofd tot je hart.
Maar probiotica supplementen zijn geen wondermiddeltjes. Ze kunnen zeker de moeite waard zijn om te nemen – mits je het goed aanpakt. Hoe zit dat allemaal? Onder welke omstandigheden en voor wie zijn probiotica te way to go? Let’s dive in!
Probiotica in het kort
- Probiotica zijn levende micro-organismen die in voeding voorkomen. Denk daarbij aan yoghurt en kefir, maar ook kombucha en zuurkool.
- Probiotica zijn ‘’goed’’ voor je in de zin dat ze goed voor je darmen zijn. En aangezien je darmen veel processen in je lichaam regelen, worden er heel wat gezondheidsvoordelen aan probiotica gelinkt. Van je humeur tot darmproblemen: ze zouden heel wat aanpakken.
- Maar dat is helaas wat kort door de bocht. Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar wanneer en in welke mate probiotica nou echt werken.
- Er zijn momenten waarop het wel aantoonbaar helpt om probiotica te slikken, bijvoorbeeld als je diarree hebt door antibiotica.
- Zomaar een probioticum slikken heeft echter geen zin. Ik vertel je verderop welke probiotica het best zijn in iedere situatie.
Wat zijn probiotica?
First things first: wat zijn probiotica nou eigenlijk?
Probiotica zijn levende micro-organismen. Een probioticum is dan ook een voedingsmiddel met die micro-organismen, waaraan een gezondheidsbevorderende werking kan worden. Als je het in een Yakult-manier wil omschrijven: het zijn goede bacteriën.
Wat voor voedingsproducten bevatten probiotica?
Je hoeft niet te vertrouwen op Actimel of Activia. Probiotica vind je ook in yoghurt en kefir. Er zijn ook producten die bacteriën hebben die lijken te werken als probiotica, maar niet per se onder die noemer vallen. Dat zijn onder andere:
- Kombucha
- Rauwmelkse kazen
- Zuurkool
- Augurken
- Appelazijn
- Pure chocolade
De hoeveelheid en soort probiotica verschilt natuurlijk, en de ene probiotica is zeker de ander niet.
Hoe werken probiotica?
Wie denkt aan bacteriën, denkt niet meteen aan de gezondheidsvoordelen. Het is vaak nog onduidelijk voor mensen dat bacteriën je niet alleen ziek maken. Je zit vol met bacteriën, en sommige van die hebben het zelfs goed met je voor.
Een geliefde verzamelplaats voor bacteriën, is in je darmen. Daarmee komen we weer op je gut health terecht! De bacteriën die in je darmstelsel aan het werk zijn onder andere verantwoordelijk voor:
- het afbreken van onverteerde voedingsstoffen
- voorkomen dat schadelijke bacteriën en gisten de darmen overweldigen door ze uit te hongeren of ze daadwerkelijk aan te vallen
- het reguleren van immuunresponsen op infecties en mogelijke allergenen
- je energiebalans
- je humeur
Dat is nogal wat. Dit wetende, is het begrijpelijk dat wanneer mensen aan hun darmgezondheid willen werken, ze naar probiotica supplementen grijpen. Helaas is dat geen shortcut die echt werkt.
Probiotica werken niet voor iedereen, en ook niet in dezelfde mate. Dat maakt het lastig, ja. Maar dat komt allemaal omdat we zo uniek zijn. Daar waar ze terechtkomen, in onze darmen, heeft ieder z’n eigen mix van bacteriën. Of en hoe je dus op probiotica reageert, hangt af van de persoon. Dat maakt echt onderzoek naar het effect van probiotica natuurlijk ook veel lastiger.
Waarom niet alles opgelost kan worden met probiotica
Er zijn geen quick fixes, wederom! Probiotica supplementen genezen geen ziektes. Ze lossen problemen niet in een klap op. En ze maken ook de consequenties van continue ongezonde keuzes niet ongedaan.
Er zijn een aantal situaties waarin je zeker probiotica kunt slikken om je lichaam een handje te helpen. En wanneer je echt met je darmgezondheid aan de slag gaat, kunnen probiotica een manier zijn om de periode te overbruggen tot wanneer je lichaam het op eigen houtje aankan.
Wanneer zou je dan wel probiotica moeten slikken?
- Als je antibiotica slikt
Antibiotica doden enkele microben in je darmen. Degene die je kwijt wilt, maar ook voor een deel de goedzakken. Daarmee ontstaat er een disbalans in je darmen. Dit biedt kansen voor pathogene bacteriën (waar je ziek van kunt worden) om zich te vermenigvuldigen. Daarom kun je diarree krijgen tijdens een antibioticakuur.
Een voorbeeld: micro-organisme clostridium difficile zit altijd in je darmen, maar veroorzaakt geen problemen. Dat komt doordat de rest van de microben in je darmen de situatie onder controle houden. Maar wanneer je antibiotica slikt en ook die poortwachters ook uitschakelt, kun je alsnog ziek worden.
Probiotica ondersteunt tijdens zo’n periodes dus je darmen om de vrede te bewaren en diarree te voorkomen.
Vrouwen die een antibioticakuur krijgen worden ook gewaarschuwd voor schimmelinfecties down under als gevolg van eenzelfde proces. Ook daar wordt vaak probiotica voor aanbevolen.
- Je hebt diarree (de besmettelijke soort)
Buikgriep, maagzweren of reizigersdiarree: niemand zit erop te wachten. In deze gevallen kunnen de probiotica Lactobacillus rhamnosus GG of Saccharomyces boulardii helpen. Er zijn verschillen tussen wat het beste werkt, afhankelijk van wat de oorzaak van de diarree is.
- Je hebt prikkelbaredarmsyndroom
Bifidobacterium- en Lactobacillus-probiotica lijken effectief te zijn voor het verminderen van de ernst van de symptomen bij mensen met PDS. Let wel: lijken. Onderzoekers zijn nog niet helemaal on the same page, maar het is het proberen waard. Ook hier geldt weer dat verschillende probiotica beter helpen voor verschillende problemen.
Ook bij Colitis ulcerosa, een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm, kunnen de juiste probiotica je een handje helpen.
- Je hebt een H. pylori-infectie.
Heliobacter pylori is een soort bacterie die in je spijsverteringskanaal kan leven en daar zweren kan veroorzaken. Bepaalde stammen van probiotica (Lactobacillus reuteri, Lactobacillus rhamnosus en Saccharomyces boulardii) kunnen een synergetisch effect hebben met de ‘’traditionele’’ behandeling van dit soort infecties. En als je wordt behandeld met antibiotica, kan het dus de bijbehorende diarree verminderen.
Hoe zit het met de connectie tussen je darmen en hersenen?
Je darmen worden niet voor niks je tweede brein genoemd, en dat kan in het geval van probiotica nogal wat ideeën oproepen. Want: als je beter voor je darmen zorgt, maak je meer serotonine aan, en voel je je happier! Toch?
Niet helemaal. Probiotica zou je niet moeten nemen om je mentale gezondheid aan te pakken. Tuurlijk, dit is deels een geval van baat het niet, schaadt het niet. Maar onderzoekers zijn er nog lang niet over uit of probiotica wel op die manier werken. Die extra serotonine moet namelijk wel ook in je hersenen aankomen, niet alleen aangemaakt worden.
Hoe kan ik dan wel mijn darmgezondheid verbeteren?
Als probiotica niet werken, wat dan wel? Gelukkig is er nog genoeg te doen, zonder supplementen. Twee belangrijke elementen zijn:
- Krijg je genoeg vezels uit verschillende bronnen?
- Krijg je regelmatig en voldoende lichaamsbeweging?
Zonder deze twee aan te pakken, hebben supplementen sowieso weinig effect.
Welke probiotica is het beste?
Hier heb ik geen eenduidig antwoord op, want het hangt helemaal af van je klachten, wat je wilt bereiken en de microben die al in je zitten. Ik kan je wel helpen om een betere keus te maken.
Het juiste probioticum kiezen
Factor # 1: soorten, stammen of probiotica met meerdere stammen
Welke soort of stam het best voor je zijn, hangt af van de reden waarom je een probioticum gebruikt.
Factor # 2: prijs
Probiotica zijn niet goedkoop, en er is nogal wat te zeggen over kwaliteit. Nu zou je ze sowieso niet als een langetermijnoplossing moeten nemen, dus daar hoef je geen rekening mee te houden.
Maar zijn supplementen even niet te doen? Kijk dan eerst naar wat je met je dieet kunt aanpassen door bijvoorbeeld minder bewerkte voedingsmiddelen te eten.
Factor # 3: dosering
Je kunt uitgaan van een dosering van tussen 100 miljoen tot 10 miljard cfu per dag. Zoek naar probiotica die deze dosis in één of twee toedieningen per dag afgeven. En hou de houdbaarheidsdatum in de gaten.
Wanneer moet ik mijn probioticum slikken?
Het is het beste om probiotica vlak voor een maaltijd in te nemen. Het lijkt erop dat het dan beter wordt opgenomen in je spijsverteringskanaal. Slik je probiotica als tegenhanger van antibiotica, maak je dan niet te veel zorgen over in welke volgorde je ze slikt. Beiden blijven ongeveer een dag in je maag-darmkanaal hangen, wat betekent dat ze allebei hun werk kunnen doen.
Happy gut, happy you
Ben je al een tijdje bezig met je darmen happy te krijgen maar lukt het nog niet helemaal? Wil je weten welke kleine aanpassingen in je voeding een groot verschil kunnen maken voor je darmgezondheid, op de lange termijn?
Als je klachten zoals een opgeblazen gevoel of andere darmproblemen wilt aanpakken, denk ik graag met je mee om een complete aanpak te creëren. Meer weten over wat dat inhoudt? Plan een gratis eerste call in en brand los met je vragen!
NOTE: gebruik nooit willekeurig supplementen, voeg gericht supplementen toe na het doen van een volledige bloedtest en medisch overleg.