Wat is een ‘brain fog’ en hoe kom je er vanaf?

Soms zie je door je eigen hersenspinsels je gedachten niet meer. Je leest tien keer dezelfde pagina zonder een woord te onthouden. Valt stil van de simpelste vragen. Alles gaat in een waas aan je voorbij, en die waas lijkt in je hoofd te zitten.

Brain fog, of hersenmist, komt vaker voor dan we denken. We herkennen het ook niet altijd. We verwarren het met vermoeidheid, met concentratieproblemen, of met gewoon niet zo’n goed geheugen hebben.

‘Ach, dat hebben we allemaal wel eens’, of ‘dat hoort erbij’, klinkt het dan. Ja, het is druk. Ja, je wilt presteren. Maar als je écht merkt dat je moeite hebt met nadenken en dingen doen omdat je brein in sluimerstand staat, kan er meer aan de hand zijn dan een beetje moe zijn. Mentale vermoeidheid moeten we serieus nemen – en er valt genoeg aan te doen.

In dit artikel duiken we in die brain fog, en ga ik je uitleggen hoe je hem kunt aanpakken. We gaan kijken naar alle mogelijke oorzaken en hoe je erachter komt wat bij jou de boosdoener is. Met die info kun je vervolgens een gericht plan de campagne maken om je brein weer een boost te geven.

Wat je in dit artikel gaat leren:

Wat brain fog is en welke klachten daarbij horen
Wat de oorzaken zijn van brain fog: van slaap- tot schildklierproblemen en van medicatie tot je menstruatie
De rol die je darmen spelen in je brain fog en andere mentale problemen
Welke hormonen je in de gaten moet houden om je brain fog onder controle te krijgen: je schildklierhormonen en je oestrogeen
Welke testen je kunt doen en laten doen om de oorzaak van je brain fog te achterhalen
Welke praktische tips je kunt toepassen om de mist op te klaren

Wat is brain fog?

Wanneer we spreken over een hersenmist (brain fog), hebben we het over een gevoel van mentale verwarring of vermoeidheid. Het voelt alsof er mist in je hoofd zit en je kunt niet helder nadenken. Alles kost wat meer moeite, of gaat langzamer.

Als je last hebt van brain fog, kun je moeite hebben met focussen, geheugenproblemen ervaren en moeite hebben om informatie te verwerken. Het komt in verschillende gradaties voor. Soms ervaar je het sporadisch, maar je kunt ook in langere periodes van brain fog terechtkomen.

Hoewel er geen officiële medische diagnostische criteria zijn voor brain fog, ervaren de meeste mensen dezelfde soort problemen en gevoelens.

En hoewel het geen echte aandoening is, betekent dat niet dat je niet op zoek hoeft te gaan naar de oorzaak van het probleem en oplossingen.

Brain fog kan namelijk een flinke impact hebben op je leven, je werk, je relaties en je mentale gezondheid. Je wilt aanwezig zijn, energiek en alert.

Wat kan hersenmist veroorzaken?

Hersenmist kan verschillende oorzaken hebben. Van uitdroging tot een tekort aan voedingsstoffen en van een slaapgebrek (1) tot aan een instabiele bloedsuikerspiegel. Hieronder vind je een aantal van de voorkomendste oorzaken van brain fog. Het kan uiteraard ook een combinatie van factoren zijn:

Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen

We weten allemaal dat je met bepaalde medicijnen geen “zware machines mag bedienen”. Je wordt er suf en, slaperig of voelt minder pijn. Maar bepaalde voorgeschreven medicijnen, waaronder sedativa, slaapmedicatie, pijnstillers, antihistaminica en medicijnen tegen blaascontrole, kunnen ook duizeligheid of slaperigheid veroorzaken, en op den duur kun je last krijgen van brain fog.

Slik je medicijnen en merk je dat je brein niet helemaal scherp is, dan kan het daaraan liggen. Natuurlijk kun je niet altijd zomaar stoppen met je medicatie. Daarom is het belangrijk om met je arts te praten, en ook te kijken naar andere oorzaken en oplossingen.

Kan je anticonceptie voor brain fog zorgen?

Het staat niet zo uitdrukkelijk op de nu al ellenlange bijsluiters van anticonceptie, maar ja, je pil, spiraaltje, staafje en andere hormonale anticonceptie kunnen allemaal zorgen voor brain fog. (2)

Je levensstijl

Stress en slaapkwaliteit hebben een grote invloed op je algehele gezondheid. Sta je onder chronische stress, dan kan dat hormonale onevenwichtigheden veroorzaken die je lichaam op verschillende manieren beïnvloeden. Combineer dat met een gebrek aan genoeg EN goede slaap, niet genoeg bewegen en voeding die niet aansluit op je doelen, en je hebt een recept voor brain fog te pakken. Daar is geen supplement tegen opgewassen.

Darmproblemen

Je darmen en brein spelen samen een belangrijke rol in hoe je je voelt, zowel fysiek als mentaal. Een opgeblazen gevoel, een vol gevoel na het eten, obstipatie of diarree en voedselintoleranties, kunnen symptomen zijn van een lekkende darm. (3) Dat kan uiteindelijk weer leiden tot een kettingreactie die naar brain fog leidt, maar daarover zometeen meer.

Voedselgevoeligheden:

Brain fog is een veel voorkomend symptoom voor mensen met een glutengevoeligheid. Hoewel we nog niet helemaal snappen waarom er een verband is tussen de twee, is er wel al heel wat bewijs te vinden voor de connectie. (4)

Tekorten aan voedingsstoffen

Voeding is niet alleen voor je lijf, het is ook voor je brein. Een dieet boordevol kunstmatige toevoegingen en met een gebrek aan vitamines, veroorzaakt ontstekingen in het lichaam. Deze ontstekingen kunnen op hun beurt weer symptomen van brain fog veroorzaken. Bovendien worden tekorten aan voedingsstoffen, met name vitamine D- en B-vitamines, ook geassocieerd met hersenmist. (5)

Slaapapneu

Het is niet alleen belangrijk dat je genoeg slaapt, maar dat je ook gezond slaapt. Slaapstoornissen als slaapapneu kunnen flink wat roet in het eten gooien. Wanneer je slaapapneu hebt, dan stopt je ademhaling soms abrupt wanneer je slaapt. Je hersenen kunnen zo minder zuurstof krijgen, wat je overdag weer merkt door brain fog – naast de nodige vermoeidheid. (6)

Schimmel en zware metalen toxiciteit

Stoffen zoals schimmels of zware metalen kunnen brain fog veroorzaken. Te veel kwik en aluminium, worden bijvoorbeeld al langere tijd in verband gebracht met klachten en symptomen zoals brain fog. (7)

Lees hier meer over milieutoxines en hormoonontregelaars

Je cyclus

Heb je niet altijd last van brain fog, maar komt het wel regelmatig voor? Dan zou je cyclus een rol kunnen spelen. Deze ‘’plotselinge’’ brain fog kan verband houden met een onbalans in oestrogeen en progesteron. Als je daar sowieso al last van hebt, kunnen de ups en downs in de verschillende fasen van je cyclus dit versterken, waardoor brain fog op die momenten kan opdraven.

Wat is het verband tussen onze darmen en hersenen en hoe verhoudt dit zich tot hersenmist?

Je darmen en brein hebben meer met elkaar te maken dan je misschien denkt. Ze communiceren namelijk continue met elkaar. Die tweerichtingsweg speelt een cruciale rol bij het reguleren van de hersenfunctie en cognitieve processen.

De darmen hebben hun eigen zenuwstelsel, het enterische zenuwstelsel, dat via de nervus vagus met de hersenen communiceert.

Als er onevenwichtigheden zijn in je microbioom, kan dit leiden tot brain fog. Je darmen zijn namelijk verantwoordelijk voor de aanmaak van neurotransmitters, die cruciaal zijn voor het reguleren van je stemming en de cognitieve functies. Een disbalans in je microbioom kan leiden tot een afname van neurotransmitters, wat een gezonde cognitieve functie lastiger maakt. (8)

Hoe zijn onze hersenen en hormonen verbonden?

We worden allemaal gek van de uitspraak dat je “gewoon last hebt van je hormonen”. Het wordt namelijk nog te vaak als ‘’normaal’’ gezien, en dat komt voor een groot deel door een gebrek aan kennis over wat hormonen nou eigenlijk zijn en doen.

Je hormonen spelen een cruciale rol bij het reguleren van je cognitieve functie. Hormonale schommelingen kunnen dan ook brain fog veroorzaken. Maar wat veroorzaakt die hormonale schommelingen?

Je cyclus is een duidelijke oorzaak – en daar horen schommelingen nou eenmaal bij. Hetzelfde geldt voor de menopauze.

Maar een hormonale disbalans kan ook andere oorzaken hebben, zoals ik omschrijf in dit artikel.

Je hormonen hebben dus meer taken dan alleen je voortplanting regelen. Ze hebben ook een aanzienlijke invloed op je hersenen. Laten we daarom kijken naar de belangrijkste hormonen die geassocieerd worden met brain fog: je schildklierhormonen en oestrogeen.

Een te langzame schildklier en brain fog

Hypothyreoïdie, of een te langzame schildklier, zorgt ervoor dat je niet genoeg schildklierhormonen aanmaakt. Dat heeft allerlei klachten tot gevolg, van een langzaam metabolisme tot vermoeidheid, maar dus ook brain fog. In een onderzoek onder meer dan 5000 mensen met te langzame schildklier gaf bijna 80% van de deelnemers aan brain fog te ervaren. (9)

Dat komt namelijk door T3, een actief schildklierhormoon. Dit hormoon is van vitaal belang voor de stofwisseling van elke cel in je lichaam, en een afname van schildklierhormonen als deze kan de celfunctie en de productie van neurotransmitters vertragen.

Wil je meer weten over de rol van je schildklier? Lees hier alles over een te langzame en te snelle schildklier, en wat je kunt doen.

Lage oestrogeenspiegels en brain fog

Je oestrogeenspiegels fluctueren je hele leven, met pieken tijdens je puberteit, de folliculaire fase van de menstruatiecyclus en de overgang.

Oestrogeen is een neuroprotectief hormoon: het beschermt je hersencellen. Dat doet het door zich te binden aan receptoren in de hersenen, en het bevordert de cognitieve functie.

Het is dan ook steeds duidelijker wat een tekort aan oestrogeen teweeg kan brengen. Het duidelijkst is het na een bevalling of in de menopauze. Dan zijn die cognitieve veranderingen, stemmingswisselingen en slaapproblemen makkelijk te spotten. Ook angst en depressie kunnen dan duidelijker aanwezig zijn – en dat door lage oestrogeenspiegels.

Wat is een hormonale disbalans en wat kun je ervaren?

Je hormonen schommelen, ja. Dat hoort erbij. Maar als de pieken te hoog zijn en de dalen te diep, dan kun je klachten als brain fog ervaren. Het is dus belangrijk dat je ervoor zorgt dat je hormonen binnen bepaalde grenzen blijven. In dit artikel leer je meer over hormonale disbalans, hoe je het kunt herkennen en wat je eraan kunt doen.

Hoe hersenmist te verbeteren

Natuurlijk helpt een gezonde basis als levensstijl al enorm. Denk daarbij aan het eten van gezonde voeding om je bloedsuikerspiegel in balans te houden en je vitamines en mineralen op peil te houden.

Ook stressmanagement is van groot belang: stresshormonen oefenen invloed uit op andere hormoonsystemen, waaronder de schildklier. Stress leren managen kan dan ook met een breed scala aan klachten helpen.

Daarnaast is genoeg bewegen en genoeg slapen altijd van belang. Moeite met dat laatste? Lees dan mijn artikel over beter slapen.

Welke supplementen helpen bij brain fog?

Supplementen zijn nooit ‘de oplossing’ – ze zijn kunnen in sommige gevallen wel een extra zetje geven bij het bestrijden van brain fog.

Als je verder de oorzaak niet aanpakt, is de kans nihil dat supplementen je brain fog als sneeuw voor de zon doen verdwijnen.

Ben je op zoek naar effectieve supplementen, kijk dan naar supplementen die je schildklier ondersteunen. Ook omega-3-vetzuren en magnesium ondersteunen je hersenfunctie.

Neem nooit zomaar random supplementen. Ga altijd eerst op onderzoek uit waar je lijf echt een tekort aan heeft.

Hoe kom je erachter wat jouw brain fog veroorzaakt?

Misschien lees je dit alles en is het voor jou kraakhelder waar die mist vandaan komt. Maar de kans is groot dat het een combinatie van factoren is, en je niet zeker weet wat de boosdoener is. Gelukkig is het geen giswerk: je kunt de nodige tests doen om erachter te komen. Denk daarbij aan:

Je darmen onder de loep nemen. Niet alleen een kijkje nemen naar je ontlasting, maar ook andere tests laten uitvoeren.
Testen op insulineresistentie om problemen met je bloedsuikerspiegel vast te stellen.
Onderzoeken of er een ontsteking in je lichaam zit die de brain fog veroorzaakt of erger maakt.
Testen op toxines en zware metalen of schimmels in je omgeving.
Laat je testen op voedsel gevoeligheden of probeer zelf vast te stellen welke voeding brain fog triggert.
Laat je micronutriënten testen om eventuele tekorten aan het licht te brengen.
Controleer je leverfunctie: deze is belangrijk voor ontgifting.

IMinder mist, meer helderheid?

Brain fog kan voelen als een vage klacht, en vaak worstelen vrouwen met de eerste stap in de aanpak. Weet je niet goed waar je moet beginnen?

Ik help je graag de oorzaak te achterhalen en samen een leefstijl te creëeren die past bij jou. Boek hier een kennismakingscall!

Wil je liever nog even zelf aan de slag, download dan de gratis Women’s Health Guide en begin bij de basis!

Bronvermelding