De pil, wie kent ‘m niet? Heb je hem zelf nog nooit gebruikt, dan ken je vast iemand die dat wel heeft gedaan. In Nederland zit maar liefst 63% van de seksueel actieve vrouwen 18 tot en met 24 aan de pil. Je hoort er regelmatig wat over, van vriendinnen – of in het nieuws. En vaak is het niet denderend positief.
Zulke kleine pilletjes kunnen namelijk een enorme impact op je leven hebben – en dan heb ik het niet alleen over de gewenste impact. De pil is het populairste anticonceptiemiddel, maar tegelijkertijd een middel waar veel vrouwen ontzettend veel last van hebben, bewust of onbewust.
Wat zijn de alternatieven? Hoe werken die eigenlijk? Kun je beter stoppen met anticonceptie en hoe doe je dat op een gezonde manier? In deze blog: (bijna) alles over anticonceptie!
Waar gaan we het in deze blog over hebben?
- Er zijn talloze alternatieven voor de pil, van pleisters tot prikken en van staafjes tot spiraaltjes. Daarnaast zijn er ook anticonceptiemiddelen zonder hormonen. Zo is er het koperspiraaltje, maar kun je ook met de kalendermethode zwangerschap voorkomen.
- Anticonceptie wordt lang niet altijd alleen voorgeschreven om zwangerschap te voorkomen. Het werkt ook tegen allerlei andere klachten, zoals acne of hevige menstruaties. En hoewel het vaak effectief is, is het ook symptoombestrijding. Het is belangrijk om erachter te komen waar die klachten nou echt vandaan komen, en hoe je ze op een andere manier kunt behandelen – zonder dagelijks hormonen te nemen.
- Hoewel anticonceptie werkt tegen veel dingen, heeft het ook de nodige bijwerkingen. Die nemen we vaak voor lief, maar is dat wel slim? De pil en andere hormonale anticonceptie hebben namelijk een grote impact op een heleboel processen in ons lijf en in ons brein. Wist je bijvoorbeeld dat het ook beïnvloedt wie je aantrekkelijk vindt?
- Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om te stoppen met hormonale anticonceptie. Na die laatste pil of prik ben je echter niet in één keer ‘’genezen’’. Wat gebeurt er als je stopt met anticonceptie, en hoe kun je op een natuurlijke en gezonde manier ‘’herstellen’’ van al die hormonen in je lijf?
Welke soorten anticoncepties zijn er?
Anticonceptie komt in allerlei vormen en maten. Welke voor jou het beste werkt, hangt af van enorm veel factoren. Toch grijpen de meeste huisartsen meteen naar de pil wanneer je anticonceptie noemt. Acne? Aan de pil. Onregelmatig ongesteld? Pil. Vaste vriend (niet dat dat een klacht is…)? Beter aan de pil! Maar welke andere vormen van anticonceptie kun je gebruiken?
Anticonceptie met hormonen
Het lijstje van anticonceptiemiddelen die hormonen bevatten is lang, en wordt alsmaar langer. Er zijn verschillende samenstellingen en merken op de markt. Die allemaal uitlichten is vrijwel onmogelijk, maar dit zijn de belangrijkste.
De anticonceptiepil
De pil is de meest gebruikte anticonceptiemethode in Nederland. Je neemt ‘m elke dag. Maar wat zit er eigenlijk in? Je hebt de pil zonder oestrogeen, of de combinatiepil met synthetische of lichaamseigen hormonen. Die hormonen voorkomen dat je zwanger wordt door te voorkomen dat er een eicel vrijkomt. Ook maken ze het slijm in de baarmoederhals dikker waardoor zaadcellen hier minder goed doorheen kunnen en beïnvloeden ze de baarmoederwand, zodat een bevrucht eitje zich daar niet kan innestelen. Het fijne van de pil is dat hij (bij juist gebruik) ontzettend betrouwbaar is. Ook wordt hij vaak voorgeschreven tegen klachten als acne of heftige menstruaties, en je kunt ook je menstruatie uitstellen.
De anticonceptiepleister
Minder bekend, maar niet minder effectief: de anticonceptiepleister. Deze plak je op je huid en verwissel je één keer per week. Handig voor als je niet elke dag aan de pil wilt denken. Ook met de pleister kun je je menstruatie uitstellen. De pleisters zijn dun en flexibel, en slechts 4,5 bij 4,5 centimeter groot. Je kunt ze dus onder je kleding dragen, en ze zijn bestand tegen water en zweet. Zwemmen en douchen is dus gewoon te doen. Wel zo fijn.
De anticonceptiering
Wil je nog minder vaak aan je anticonceptie denken, dan is de anticonceptiering een goede optie. Deze plaats je elke maand in je vagina, vergelijkbaar met een tampon. Je gebruikt de ring 3 weken aan een stuk, dus je kunt er net zoals met de pil en pleister je menstruatie mee verplaatsen. De anticonceptiering heeft een relatief lage dosis hormonen.
De prikpil
De prikpil is een injectie die je arts om de 12 weken toedient. Je kunt hem in een spier of onder je huid laten zetten. Je hoeft er zelf dus nauwelijks aan te denken (wel naar de dokter gaan, natuurlijk), maar je hebt geen invloed op je menstruatie. Ook kan het een jaar duren voordat je weer vruchtbaar bent nadat je stopt met de prikpil. Een ‘voordeel’ (voor veel vrouwen, niet iedereen) is dat je menstruatie wel enorm vermindert na verloop van tijd, of zelfs helemaal wegblijft. Toch kun je tussendoor bloedingen hebben, en is dit vrij onvoorspelbaar. Ook is het uitblijven van je menstruatie niet altijd even fijn: het is en blijft een indicator van je gezondheid.
Het anticonceptiestaafje
Met een anticonceptiestaafje in je bovenarm ben je maar liefst drie jaar beschermd tegen zwangerschap. Een arts plaats dit staafje in je arm en je kunt het niet zien. Zo’n staafje geeft continu een relatief lage dosis hormonen af. Je hebt dus geen controle meer over je menstruatie. Ook hier kan het gebeuren dat je menstruatie sterk afneemt of wegblijft, maar ook tussentijdse bloedingen kunnen optreden.
Het spiraaltje
Een populair alternatief voor de pil is het spiraaltje. Dit kunststof ankertje wordt in de baarmoeder geplaatst. Met een hormoonspiraaltje ben je maar liefst 5 jaar beschermd tegen zwangerschap. Ook hiermee heb je geen controle over je stopweek. Net als bij de andere langdurige anticonceptiemiddelen, kan je menstruatie met het spiraaltje enorm veranderen. Bij veel vrouwen verdwijnt hij helemaal, maar er kunnen ook onregelmatige bloedingen optreden.
Anticonceptie zonder hormonen
Helemaal klaar met hormonen, of wil je er niet eens aan beginnen? Je hoeft niet aan de hormonen om een zwangerschap te voorkomen. Steeds meer vrouwen switchen naar hormoonvrije alternatieven. Tussen 2015 en 2017 is het aantal vrouwen dat de pil slikt met 8,5% afgenomen. Onder twintigers was die daling zelfs 11%. Wat kun je dan gebruiken?
Condooms
Een van de meest voor de hand liggende is het gebruik van een condoom. Alom bekend, en overal te krijgen. Plus, het is de enige vorm van anticonceptie die je ook beschermt tegen soa’s. Toch wordt het condoom vaak vergeten. Condoomgebruik neemt af naarmate men ouder wordt en is lager onder mensen met een vaste partner.
Koperspiraaltje
Er is ook een spiraaltje dat maar liefst 5 tot 10 jaar effectief is. Een koperhoudend spiraal bevat geen hormonen, maar wel koper, en dat maakt de zaadcellen van de man inactief. Daardoor kan het ook als morning-after middel worden ingezet. Je behoudt je natuurlijke cyclus, maar kunt je menstruatie niet uitstellen. Daartegenover staat dat veel vrouwen aangeven dat ze meer last hebben van pijn tijdens of voor hun menstruatie.
De kalendermethode
Een methode die de laatste tijd enorm aan populariteit wint, is de kalendermethode, ook wel periodieke onthouding genoemd. Of Natural Cycle Tracking. Of welke app je ook gebruikt. Daar begin je niet van de een op de andere dag mee. Hier is hoe het werkt.
Met deze methode houd je bij wanneer je vruchtbaar bent, onder andere door je lichaamstemperatuur te meten en je cyclus bij te houden. Is dat dan wel betrouwbaar? Als je het goed bijhoudt, wel. Als je zorgvuldig de methode volgt, zelfs voor maar liefst 97%. Je bent namelijk maar zo’n 6 dagen per maand vruchtbaar. Als je precies weet welke dagen dat zijn, en op die dagen geen seks hebt, zit je in principe goed. Daar hoef je dus niet elke dag een pil voor te slikken.
Er komen steeds meer apps en andere hulpmiddelen op de markt om deze methode te kunnen gebruiken. Deze anticonceptie-apps worden sinds kort in de EU zelfs gecertificeerd als anticonceptiemethode.
Het pessarium
Last but not least: het pessarium. Voor velen volledig onbekend, of zelfs ouderwets. Toch is het pessarium een legitieme vorm van anticonceptie. Het pessarium is een kapje dat je over je baarmoedermond plaatst. Deze wordt dus afgesloten waardoor zaadcellen niet in de baarmoeder terecht kunnen komen. Je moet het wel minimaal 6 tot 8 uur laten zitten na de daad, en je moet er zeker van zijn dat het goed past – anders neemt de betrouwbaarheid uiteraard razendsnel af. Je bent met het pessarium overigens niet beschermd tegen soa’s.
Waarom je niet zomaar de pil moet gaan slikken…
… Of een ander anticonceptiemiddel nemen. Zoals je ziet, is er keuze genoeg. Maar, het klinkt als een droom: je menstruatie uitstellen of laten verdwijnen. Je acne die als sneeuw voor de zon verdwijnt. Maar het feit dat dit soort ingrijpende veranderingen plaatsvinden in je lijf, laten alleen maar zien hoe heftig al die hormonen kunnen zijn.
Dat is geen pleidooi om massaal te stoppen met anticonceptie: voor veel vrouwen is het wel degelijk een goede uitkomst. Maar het is wel belangrijk om te weten waar je aan begint.
Je menstruatie en cyclus zijn namelijk een belangrijke indicator van je gezondheid. Die kun je ‘maskeren’ met anticonceptie, waardoor je er misschien nooit echt achter komt waar je klachten vandaan komen.
Waarom anticonceptie onderschat wordt en ook schadelijk kan zijn
Wie de bijsluiter van haar anticonceptie uit de verpakking haalt, krijgt een heel boekwerk voor zich. Een groot deel van dat handig opgevouwen papiertje is bedrukt met mogelijke bijwerkingen. Daar schrikken we niet van, blijkbaar.
Hoe kan het dat we die lange lijst van bijwerkingen voor lief nemen? Omdat anticonceptie vaak wel dat doet wat het doet: het beschermt tegen zwangerschap. Je menstruatie is niet meer killing. Je huid klaart op. Dat geef je niet zomaar op, zeker als je niet op de hoogte bent van alternatieven.
Bijwerkingen van anticonceptie
Een concreet lijstje hiervan geven, is haast niet te doen. Dat komt doordat er zoveel soorten anticonceptie zijn, en iedereen er anders op reageert. Schommelingen in je gewicht en humeur zijn met anticonceptie (niet alleen de pil) aan de orde van de dag. But what else?
Anticonceptie en je liefdesleven
Er zijn veel andere gekke ‘bijwerkingen’ van anticonceptie. Zo hebben ze ook een aanzienlijk effect op de hersenen van vrouwen. Even een voorbeeld van hoe groot de impact van hormonen op je leven kan zijn:
Vrouwen die de pil slikken, hebben (kunstmatig) hogere progesteron levels, en minder oestrogeen. Oestrogeen beïnvloedt echter tot wie je je aangetrokken voelt, fysiek gezien. ‘Normaal gesproken’ zouden vrouwen met normale of hoge oestrogeen levels gaan voor meer ‘mannelijke’ kandidaten: een brede kaak, brede schouders, je kunt het je wel voorstellen. Maar onderzoek toont aan dat vrouwen die aan de pil zitten, vaker gaan voor mannen met meer zachte, vrouwelijke features. Prima als je aan de pil blijft. Maar wat als je stopt? Er wordt tegenwoordig zelfs onderzoek gedaan naar hoe anticonceptie en scheidingen met elkaar verbonden zijn. Stay tuned…
Anticonceptie en je mentale welzijn
Niet alleen je relaties met anderen, maar ook de relatie met jezelf kan onder druk komen te staan door anticonceptie. Veel vrouwen worden door hun anticonceptie prikkelbaar, of hebben last van stemmingswisselingen. Maar het kan ook verder gaan dan dat.
Anticonceptie wordt steeds vaker gelinkt aan depressie en angststoornissen. Het risico op zelfmoordneigingen is volgens sommige studies bij vrouwen tussen 15 en 19 maar liefst twee keer zo hoog wanneer ze de pil slikken, dan wanneer ze dat niet doen.
Daartegenover staat dat voor veel vrouwen, de pil juist ook helpt om zich beter te voelen. Is het dan een wilde gok? Wat moet je met deze informatie, die van links naar rechts gaat?
Het effect van anticonceptie op je lijf is niet nauwkeurig te voorspellen. De belangrijkste les uit deze onderzoeken is juist dat je je bewust moet zijn van de mogelijke bijwerkingen, en hoe anticonceptie werkt, voordat je zomaar voor een anticonceptiemethode kiest.
Anticonceptie en je lichaam en fitness
Al eerder schreef ik een blog over hoe je cyclus je resultaten in de gym en keuken kan beïnvloeden. En als je natuurlijke cyclus hier al invloed op heeft, dan mag je ervan uitgaan dat kunstmatig toegediende hormonen dat ook hebben – die beïnvloeden immers je cyclus.
Sommige vrouwen merken niks (negatiefs) aan hun lichaamsgewicht wanneer ze met anticonceptie starten. Sommige vrouwen komen echter bij, of worstelen meer met op gewicht blijven. Dat komt doordat die kunstmatige hormonen je cyclus en andere processen in je lichaam beïnvloeden, tot je stofwisseling aan toe. Meer weten? Lees hier alles over hoe je cyclus je resultaten beïnvloedt.
Stoppen met hormonale anticonceptie
Stop je met anticonceptie? Of je nou kiest voor condooms of de kalendermethode, het is belangrijk dat je je ‘nieuwe’ cyclus in de gaten gaat houden, juist omdat die zoveel zegt over je gezondheid.
Bij veel vrouwen komt zelfs 3 maanden na het stoppen met anticonceptie hun menstruatie niet terug. Heb je zonder anticonceptie zeer onregelmatige of zelfs uitblijvende menstruaties, dan is het altijd aan te raden om een gynaecoloog te raadplegen. Overigens zijn er meer oorzaken van het uitblijven van je menstruatie. Daarover meer in mijn blog over je cyclus!
Post-birth Control Syndroom
Naast onregelmatige of uitblijvende menstruaties, zijn er nog meer symptomen waar je last van kunt krijgen na het stoppen met anticonceptie. Hoe herken je dat je nog niet hersteld bent van de anticonceptie?
- Je cyclus is onregelmatig, je menstruatie heftig of pijnlijk, en je PMS is on point.
- Je huid is onrustig: je krijgt last van acne, uitslag of eczeem. Ook haaruitval en zwakke nagels zijn indicators.
- Je humeur en mentale welzijn: je kunt last hebben van stemmingswisselingen, je angstig of depressief voelen en slecht slapen.
Hoe help je je lichaam herstellen na hormonen?
Je hormonen hebben tijd nodig om te herstellen, dat staat voorop. Je kunt je lichaam wel op een natuurlijke manier een handje helpen om je hormoonproductie weer op een normaal level te krijgen, of in elk geval de klachten tot die tijd te verminderen:
- Vermijd stress. Dat is altijd gezond, dus ik blijf het herhalen. Stress heeft een enorme impact op je lichaam, en kan je herstel afremmen.
- Eet gezond en houd je bloedsuikerspiegel in balans. Deze heeft veel invloed op je hormonen en hoe je je voelt.
- Eet wat meer vezels om je lichaam te helpen om die extra hormonen weg te werken. Dat kost energie!
- Beweeg! Dat helpt je sowieso om je beter te voelen, maar heeft ook invloed op je hormoonhuishouding.
- Omdat hormonale anticonceptie ook invloed heeft op je darmen, is voeding die rijk is aan probiotica aan te raden wanneer je stopt met je anticonceptie.
- Omdat de lever je helpt om van overtollige hormonen af te komen, is deze essentieel voor een gezonde hormoonhuishouding. Eet voeding zoals donkere bladgroenten die je helpen je lever in topconditie te houden.
Je menstruatie moet weer even op gang komen na anticonceptie. Wil je meer weten over hoe een gezonde cyclus en ongesteldheid verlopen? Lees hier alles over een gezonde cylus.
Wat betekent anticonceptie voor jou?
Ooit stilgestaan bij je cyclus, of welke anticonceptie je gebruikt, en hoe dit onder andere samenhangt met je fitness en voeding? Voor veel vrouwen is het antwoord hierop ‘nee’. Time to talk! Heb je vragen of twijfels? Plan een gratis call in!
Disclaimer: gebruik nooit willekeurig supplementen zonder een gerichte bloedafname.